Nieuwe aangifte in strafzaak tegen de NAM
Advocaten Gerard Spong en Emile van Reydt hebben namens
de Groninger Bodem Beweging (GBB) een aanvullende aangifte ingediend, waarin wordt
verzocht twee extra casussen te onderzoeken op te duchten levensgevaar. De casussen
worden zo onderdeel van de langlopende strafzaak tegen de Nederlandse Aardolie
Maatschappij (NAM). Al sinds april 2017 loopt er een strafrechtelijk onderzoek naar de
NAM, waarbij de vraag centraal staat of door de gaswinning moedwillig mensenlevens in
gevaar zijn gebracht.
In maart 2021 maakte het openbaar ministerie (OM) kenbaar af te willen zien van verdere
vervolging, maar dit verzoek werd in mei jl. door het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden
gedeeltelijk afgewezen. Het gerechtshof gaf het OM opdracht tot verdere strafrechtelijke
vervolging van de NAM, zij acht het namelijk niet bewezen dat er in één specifiek geval geen
sprake is geweest van te duchten levensgevaar. Het OM moet extra onderzoek uitvoeren
zodat het gerechtshof hierover uitspraak kan doen. Door de aanvullende aangifte wordt het
strafrechtelijk onderzoek nu uitgebreid met twee extra casussen.
Volgens de GBB is het evident dat er sprake is geweest van te duchten levensgevaar in het
geval dat het OM op dit moment onderzoekt, én in de situaties beschreven in de nieuwe
casussen.
In alle drie de gevallen moesten bewoners evacueren vanwege de (on)veiligheid van hun
woning, bij twee casussen werd er zelfs een kwalificatie ‘rood’ op basis van het
‘Evaluation Safety Assessment Form’ afgegeven. In zo’n geval wordt, net als bij een gegronde
acuut onveilige situatie (AOS), de woning onbewoonbaar verklaard. Advocaten Gerard Spong
en Emile van Reydt: “Die kwalificatie rood moet worden gezien als ‘smoking gun’; een
bewijsmiddel dat de bewijsconstructie ter zake het bestaan van te duchten levensgevaar
ontegenzeggelijk vervolmaakt.”
In de aanvullende aangifte worden niet alleen twee extra casussen toegevoegd. Ook wordt via
de Officier van Justitie de NAM verzocht om informatie aan te leveren over alle gevallen
waarin er een kwalificatie ‘rood’ op basis van het ‘Evaluation Safety Assessment Form’
plaatsvond.
Strafzaak tegen de NAM heeft grote impact
In de openbare verhoren door de parlementaire enquêtecommissie werd de grote invloed van
de strafzaak duidelijk. Volgens CEO Ben van Beurden van Shell was het een keerpunt: “De start
van het strafrechtelijk onderzoek in 2017 was voor mij een gamechanger: dit is intolerabel, dit
kan niet meer, het moet nu echt anders.”
Shell en Exxon lieten het ministerie van Economische Zaken weten te willen stoppen met
gaswinnen in Groningen. Zij wilden vanaf toen alleen doorgaan met de gaswinning als de Staat
hen een winningsplicht oplegde en de aansprakelijkheid overnam. Elk ander gasveld in de
wereld zou gesloten worden als blijkt dat winnen er niet veilig is, zeiden zowel Ben van
Beurden als Rolf de Jong van Exxon.
Coert Fossen, voorzitter van de GBB, is blij met de grote invloed van de strafzaak: “Nu al is
de strafzaak een succes. Het heeft een gevoel van urgentie teweeggebracht en bijgedragen
aan de rappe afbouw van de gaswinning. Ik zie het vervolg van de strafzaak vol vertrouwen
tegemoet. Door de toevoeging van de twee extra casussen kan het OM er nu echt niet meer
omheen dat de NAM moedwillig mensenlevens in gevaar heeft gebracht.”
Bron: Groninger Bodem Beweging (9 november 2022) foto uit ons archief