In Middelstum wordt op donderdag 25 april herdacht dat 80 jaar geleden een grote razzia heeft plaatsgevonden. ’s Middags vinden de herdenkingen plaats in Winsum, Bedum en Zuidwolde.Je bent een jongeman van tussen de 17 en 26 jaar, en op 25 april 1944 stap je nietsvermoedend op je fiets om naar je werk te gaan, om vervolgens die dag niet weer thuis te komen. Het overkwam 140 jongemannen uit Middelstum, Winsum, Bedum en Zuidwolde.
Op 22 april 1944 werd Jannes Luitje Keijer op het station van Bedum geëxcecuteerd. Deze man was onderluitenant van de staatspolitie en werkte onder andere in het beruchte Scholtenhuis in Groningen. Als reactie op deze moord volgde een razzia op 25 april 1944 door de Duitsers in Middelstum, Winsum, Bedum en Zuidwolde. Er werden 148 onschuldige jonge mannen tussen 17 en 26 jaar opgepakt.
In Middelstum zijn 32 mannen opgepakt. Zij werden allen opgesloten in de biljartkamer van café van Lacum aan de Burchtstraat. Hier werden ze allemaal geïdentificeerd en kregen ze een nummer. Vervolgens zijn ze naar Groningen afgevoerd, waar ze op de vloer met stro van het politiebureau hebben overnacht. Toen de heren aankwamen op het politiebureau in Groningen troffen ze daar ook de andere jonge mannen aan uit Winsum, Bedum en Zuidwolde. De volgende dag werd de hele groep van 140 mannen afgevoerd naar het beruchte “Kamp Amersfoort”. Hier hebben ze ongeveer 2 maanden vastgezeten alvorens zij in een soort van goederentrein naar Duitsland zijn afgevoerd. Niemand van hen wist waar het eindstation zou zijn, dit bleek uiteindelijk even ten zuiden van Leipzig te zijn. Hier werden zij als dwangarbeiders tewerk gesteld en moesten ze hele lange dagen werken, en kregen ze heel weinig eten. Het was een verschrikkelijke uitputtingsslag, die helaas ook niet iedereen heeft overleefd. Een aantal van hen, 4 mannen, zijn overleden aan de gevolgen van ondervoeding, ziektes, uitputting en mishandeling. De overige heren hebben een barre reis te voet of per (gestolen) fiets naar huis gehad.
Op 25 april is het 80 jaar geleden dat de razzia heeft plaatsgevonden en tot voor kort is hier veel te weinig aandacht aan besteed. Deze indringende gebeurtenis met zeer ernstige gevolgen mag nooit vergeten worden en daarom is het heel belangrijk dat wij daar nu en in de toekomst jaarlijks bij stil blijven staan. De herdenkingsplechtigheid zal plaatsvinden op de plek waar vroeger Café van Lacum stond, aan de Burchtstraat 44 en begint om 20.00 uur. De burgemeester, de heer Ben Visser, zal namens de Gemeente Eemsdelta aanwezig zijn. De organisatie is verheugd dat er ook nabestaanden aanwezig zullen zijn van de slachtoffers die 80 jaar geleden tijdens de razzia in Middelstum zijn afgevoerd.
Bron: Commissie 4 en 5 mei (16 april 2024) foto uit ons archief
