Gastlessen voor de groepen 7 en 8 over 1940-1945
Woensdagmorgen was de grote zaal van de Hoeksteenkerk vol met de kinderen van de groepen 7 en 8 van De Wilster en de Wicher Zitsemaschool. De Klimop kon deze ochtend vanwege andere leerplichten helaas niet aanwezig zijn. Het thema voor deze gastlessen was de verschrikkelijke oorlogstijd waarin Nederland verkeerde in de jaren 40-45 van de vorige eeuw.
Na een kort overleg tussen de organisatoren van deze ochtend werden de leerlingen welkom geheten door Aalke de Winter en werd er door Hennie Toolsema een verhaal voorgelezen over de Jodenvervolging met als hoofdpersoon Leo uit Zwijndrecht. Na het verhaal te hebben aangehoord werden er drie groepen gevormd die afwisselend de gastlessen bezochten. Bij Hennie Toolsema werd hun verteld over het verzet en de soms meestal geniale ideeën om bepaalde dingen te communiceren en uit te voeren, zo was er een complete radio die in een verbanddoosje was gebouwd en de daarbij behorende koptelefoon, verstopt in een groot christelijk boek, zodat niet werd vermoed dat in zo’n boek een illegaal iets was verstopt want radio luisteren was ten strengste verboden.
In het tweede lokaal werd er door Kees Geut dieper ingegaan op de Jodenvervolging en werden de joodse families van Haren en Ekstein uit Middelstum specifiek benoemd in zijn verhaal. Dat vrijwel alle openbare gebouwen en velden in die tijd verboden waren voor de joden maakte op de kinderen grote indruk, net als het verhaal van het nog jonge meisje Betsy van Haren. Betsy had een maandkaart voor de bus en deze was vol en leverde toen 1 gulden statiegeld op, bij het vertrek uit Middelstum gaf Betsy de kaart aan de conductrice en zei: deze is voor jou, die kaart zal ik wel niet meer nodig hebben.
De kinderen vinden het een prachtig idee dat er nu in Amsterdam eindelijk een Holocaust Monument komt waar alle 102.000 Joden, Roma en Sinti op herdacht worden. In het derde lokaal werden de leerlingen verwelkomt door Mark van Dijken, Mark had als onderwerp deze ochtend: het “gewone” leven in 40-45. Het gewone leven was in die tijd zeer beperkt, zo waren vrijwel alle etenswaren en gebruiksartikelen op de bon en werd er thuis druk gewerkt aan het maken van sigaren, sigaretten, kleding en zelfs broodplanken. Als er geen licht mocht branden werd er gebruik gemaakt van de knijpkat, een lamp die werkt op een handdynamo.
Ook Mark vertelde verhalen over gebeurtenissen rondom Middelstum en dan met name over Westerwijtwerd. Daar waren de bewoners allemaal ingelicht dat er door twee Nederlandse soldaten drie maal met een geweer in de lucht werd geschoten en dat daarna de brug zou worden opgeblazen om zo de Duitsers te dwarsbomen, dit liet Mark zien aan de hand van door hem meegebrachte afbeeldingen. Dat er ook in Westerwijtwerd werd gestreden bleek wel uit het verhaal dat er iemand moest vluchten voor de Duitsers en deze man gleed op één schaats over het ijs toen hij door een Duitse commandant, von Deilen, werd beschoten, Mark had een vergelijkbaar exemplaar meegenomen, dit wapen is jaren geleden onklaar gemaakt.Al met al was het een zeer leerzame morgen in de Hoeksteenkerk en de leerlingen waren tijdens de presentaties dan ook meestal muisstil.
Bron en foto’s: Historische Vereniging en Stichting Dorpsbelangen (12 april 2019)