“Voordeelregel” IMG pakt nadelig uit voor zwaarst getroffen huizen.
Vanaf september kunnen woningbezitters bij het IMG een
vergoeding voor waardedaling door aardbevingen aanvragen. Appingedam en Loppersum
zijn als eersten aan de beurt. Gedupeerden vinden op de website hoe de
vergoeding berekend wordt, en de eerste bedragen zijn al uitbetaald. Met trots
meldt het IMG dat het zaken in het voordeel van de eigenaar uitlegt. Maar dat
blijkt voor duizenden eigenaren in het hart van het aardbevingsgebied zoals
Loppersum en Huizinge helemaal niet het geval te zijn. Omdat het IMG de
regeling niet wil aanpassen, is de website www.bezwaar-waardedaling.nl gemaakt
die eigenaren ondersteunt bij het maken van een bezwaarschrift.
Achtergrond
Het IMG betaalt in het
risicogebied een vast percentage van 2,7%, plus een percentage dat afhangt van
de mate waarin de woning last heeft gehad van aardbevingen. Dat laatste kan in
het model dat het IMG gebruikt op twee manieren: door het aantal bevingen te
tellen, en door de grondsnelheden op te tellen die deze bevingen veroorzaakt
hebben. De uitkomsten ontlopen elkaar niet veel, maar over alle woningen gezien
is de gemiddelde waardedaling iets groter als je met het aantal bevingen
rekent. Het IMG heeft gekozen wat voor gedupeerden het meest voordelig is, en
baseert daarom de extra vergoeding (van 0,92% per beving) op het aantal
bevingen. Prima zolang je alleen naar gemiddelden kijkt en geen verdere details
publiceert. Maar inmiddels hebben Stichting WAG en de woningcorporaties voor
hun schadeclaim tegen de NAM de aardbevingsinvloed per woning laten berekenen
met dezelfde formules als het IMG hanteert. Zij stellen deze ook ter beschikking
voor eigenaren die een beroep doen op de waardedalingsregeling. En dat leidt
tot een schokkende conclusie over de ‘voordeelregeling’. Als je op basis van
het gunstiger gemiddelde ieder afrekent naar het aantal bevingen, verdwijnt uit
beeld dat een eigenaar die bijvoorbeeld vijf lichtere bevingen heeft gehad
evenveel compensatie krijgt als iemand die de vijf zwaarste heeft ondergaan. Om
te kijken welke gevolgen dat heeft is voor iedere woning berekend wat de
vergoeding volgens het IMG (gebaseerd op het aantal bevingen) zal zijn, en wat
men zou krijgen als de berekening wordt gemaakt met grondsnelheden. Dan blijkt
inderdaad dat de gemiddelde uitkomst 0,73 procentpunt hoger is als je met
aantal bevingen rekent. Maar ook dat er 6.500 eigenaren zijn die beter af zijn
als de grondsnelheden als maat genomen worden. Dat betreft eigenaren van
woningen die een betrekkelijk klein aantal bevingen met relatief grote
magnitude hebben ondergaan.
Als illustratie
onderstaande grafiek voor de woningen in Loppersum waar dit van toepassing is.
Het verschil kan oplopen tot 8,38% (enkele woningen in
Westeremden), dat betekent dat deze eigenaren (uitgaand van een gemiddelde WOZ
waarde van rond 150.000 euro) er 12.000 euro bij inschieten. Ook in Huizinge is
de regeling erg nadelig en krijgen eigenaren bijna 7% van hun WOZ waarde minder
dan wanneer met grondsnelheden zou worden gerekend. Over alle woningen in
Loppersum loopt het nadeel op tot rond 9 miljoen euro. Het is wel een bittere
ironie dat juist eigenaren in Huizinge, de plaats die het meest genoemd wordt
in de historie van de aardbevingen, horen bij degenen die het sterkst gedupeerd
worden door de op het eerste oog ‘voordelige’ keuze van het IMG.
De oplossing is eenvoudig: hou vast aan het uitgangspunt om
te kiezen wat het meest voordelig is, maar doe dat door voor iedere individuele
woning te berekenen welke grondslag (aantal bevingen of grondsnelheden) voor de
eigenaar het gunstigst uitkomt. Alle gegevens om dat te doen liggen klaar. Daarmee
wordt ook een ander probleem uit de wereld geholpen. Want het IMG baseert zijn
uitkering op een soort gemiddelde voor het aantal bevingen per postcodegebied.
Maar er zijn postcodegebieden waar sommige woningen tot 3 meer bevingen hebben
gehad dan het gemiddelde waar de uitkering mee wordt berekend. Voor naar
schatting 8.000 eigenaren in het totale risicogebied leidt ook dat tot
rechtsongelijkheid en een te lage vergoeding.
Het IMG is niet ingegaan op – mede door Gasberaad en
Groninger Bodem Beweging ondersteunde - voorstellen om de waardedalingsregeling aan te
passen. Dat zou iedereen een hoop rompslomp besparen, en zorgen voor gelijke
behandeling van alle eigenaren, ongeacht hun ‘handigheid’ in het omgaan met
instanties als het IMG. Nu is de enige oplossing dat gedupeerde huiseigenaren die
het aangaat ieder voor zich bezwaar maken tegen de te lage vergoeding. Zij
hebben daarvoor zes weken de tijd na ontvangst van het bericht over het
toegekende bedrag. Omdat de uitkomst voor iedere woning anders is, hebben we de
website www.bezwaar-waardedaling.nl gemaakt.
Eigenaren kunnen daar nagaan of zij op grond van het werkelijk aantal bevingen
of grondsnelheden een hogere vergoeding voor hun woning zouden krijgen, en een
bezwaarschrift ophalen.
Bron: George de Kam, emeritus hoogleraar Volkshuisvesting en
grondbeleid Rijksuniversiteit Groningen g.r.w.de.kam@rug.nl of 06-51564379 & Wim Blanken, ICT specialist wim.blanken@familieblanken.nl (13 november 2020)